Agaath Witteman begon al heel jong met studentenregies, maar werd in 1980 gevraagd voor het beroepstoneel. ‘Als ik toen niet was gevraagd was ik in de wetenschap gebleven’. Van 1984 tot 1987 maakte ze deel uit van de artistieke leiding van het feministische gezelschap Theater Persona. Vorig jaar werd ze gevraagd om leiding te geven…
Toen Parool-interviewer Willem Wittkampf in oktober 1992 overleed was zijn werk nauwelijks meer verkrijgbaar. Ischa Meijer, die zijn bundel Interviews aan hem opdroeg (‘Voor Willem, leermeester; een èchte broer’), wijdde op de dag van de begrafenis een Dikke Man aan zijn journalistieke vader. Daarin schreef hij dat Willem Wittkampf zich ‘gedurende de krap 25 jaar…
Video-essay, gebaseerd op het artikel De dood aan het werk, verschenen op Schift. Januari 2017. Montage: Menno Kooistra Vertaling: Shailoh Phillips Stem: Jasper Tonnon ‘Strap on your thinking caps for this one, film fans, because it’s a doozy. (…) Highest recommendations here.’ (Film School Rejects). ‘Are mirrors the essence of cinema? Nicolas Roeg seemed…
Een week geleden nog zocht ik hem op in het verzorgingshuis waar hij rond de jaarwisseling was opgenomen. Of ik iets voor hem kon doen, vroeg ik. Ik kon hem in zijn rolstoel naar buiten rijden en met zijn gezicht in de lentezon zetten. Daarna vroeg hij me of ik het pakje sigaretten uit de…
Henk van Ulsen werd op 18 mei 1927 geboren in Kampen, ‘van mijn vaderland de moederstad,’ zoals hij in een lyrische bui schreef. In 1956 was hij de allereerste Nederlandse freelance-acteur. Hij maakte veel solistische programma’s maar was ook voor langere perioden verbonden aan Studio, Test en de Nederlandse Comedie. Halverwege de drukke periode waarin…
Gavin Friday: ‘Ik woon even ten noorden van Dublin, ongeveer zes kilometer van de buurt waarin ik ben opgegroeid. Ik zou daar niet meer kunnen wonen, Jezus nee! Ik haat die straten, en al die zuurpruimen van vrouwen.Ik kom uit een Ierse katholieke working-class familie. Ik ben de oudste van vier zoons. Mijn vader was…
Paul Haenen: ‘Ik denk er niet over na of het beeld dat iemand van me heeft, klopt of niet. Ik maak uit opmerkingen op dat ik schuchter overkom, maar ben in werkelijkheid heel zelfverzekerd. Ik heb veel twijfels – iets heel anders dan schuchterheid; het is alleen maar goed dat je steeds nadenkt over de…
In het eerste stuk waarin Joop Admiraal (1937) speelde stond hij direct naast coryfeeën als Ko van Dijk en Ank van der Moer. Als geen ander vertaalde hij later uiterst persoonlijke ervaringen naar het toneel. Bij het Werkteater maakte hij onder meer de voorstelling Stervensbegeleiding over de dood van zijn vader en U Bent Mijn…
Neerlandicus J.J. Voskuil was als ambtenaar aan de afdeling Volkskunde van het Meertens Instituut verbonden van 1957 tot 1987. In eerste instantie werd hij er aangesteld om het commentaar samen te stellen bij de volkskunde-atlas. Van de Nederlands-Vlaamse volkskunde-atlas verschenen in de loop der jaren vier afleveringen, de laatste in ’69. Voskuil deed onder meer…
Lees meer J.J. Voskuils collega’s van het Meertens Instituut over de romancyclus ‘Het Bureau’
Holger Czukay, 51 jaar oud, de Albert Einstein-look. Geboren in Danzig, het latere Gdansk. Muzikant, componist, Privatsymphoniker en humorist in de traditie van W.C. Fields. Spontaniteit is zijn credo en handelsmerk, innovatie is daarvan de uitwerking. Holger Czukay houdt er uiterst eigenzinnige ideeën op na als het gaat om musiceren. Volgens hem valt er nog…
Robert Fripp: ‘Als je redelijke vragen stelt als ‘waarom ben je muzikant?’ of ‘waarom ben je met die vrouw getrouwd?’ is het redelijk om een redelijk antwoord te verlangen. Maar het leven van een creatief kunstenaar is niet redelijk. Sterker, het is behoorlijk onredelijk en irrationeel. Je moet het vergelijken met het spelen van het…
Peter Hammills oeuvre is eigenlijk één groot verslag van zijn zoektocht naar hèt antwoord. Hij heeft het niet gevonden omdat de vraag ondefinieerbaar is. Op zijn weg kwam hij wel steeds op zijpaadjes waar hij interessante thema’s aantrof over dat ondoorgrondelijke wezen met al die vreemde praktijken: de mens. Typische Hammill-thema’s als vervreemding, herinnering en…
Producer Larry Klein had het haar naar de zin gemaakt. Omdat ze niet van koptelefoons houdt mocht Marianne Faithfull in een Parijse studio plaatsnemen op een zetel voor een richtmicrofoon. Toen het tijd werd voor de laatste coupletten vroeg ze of hij haar hand wilde vasthouden. ‘I’m so nervous’. Koket of niet, feit is dat…
‘Het mysterie schuilt in heel precieze dingen’. Wie zich verdiept in Picasso of Dali, in Satie of Stravinsky, in Piaf of in Charlie Chaplin, stuit op een goed moment vanzelf op Jean Cocteau (1889-1963). Fotografen vreesden hem: overal waar een van de Groten van deze eeuw zijn of haar gezicht liet zien, was Cocteau van…
Marinus van der Lubbe stak op 27 februari 1933 de Rijksdag in Berlijn in brand. De nazi’s beschuldigden de communisten van een aanslag. Van der Lubbe stond terecht samen met een aantal anderen, onder wie de Bulgaarse communistenleider Dimitrov. Zijn medeverdachten werden vrijgesproken, maar Van der Lubbe werd veroordeeld tot de guillotine. Op 10 januari…
Lees meer Joost Seelen over zijn documentaire over Marinus van der Lubbe
Ger Lataster staat in zijn atelier, een enorme loods in Amsterdam-Sloterdijk, als hij zegt: ‘Er is een motto van Picasso, dat heel zinnig is. Je moet het meest persoonlijke algemeen maken en het meest algemene persoonlijk. Dát bepaalt de zinnigheid van een schilderij. In mijn schilderijenreeks Huilende verwijs ik ook naar Picasso. Als je goed…
Rob Zuidam: ‘Aan muziek is voor mij geen duidelijke betekenis verbonden. Als ik zou willen vertellen wat ik verkeerd vind in deze wereld, kan ik beter een boek schrijven of een film maken. Of muziektheater. Muziek zonder tekst is meer verwant aan design. Ik componeer uit liefde voor muziek. En de liefde is, zoals je…
Tomoyo, voluit Tomoyo Ogawa, is een Japanse B-filmactrice. Ze is niet knap en haar leven is niet bijzonder geslaagd. Bovendien is ze vrijwel alles behalve wat ze in Japan verwachten van een vrouw. Ze houdt van een borrel, slaapt met meisjes, speelt mee in een pornofilm, verveelt zich vaak te pletter, houdt van Funniest home…
Niek Kemps (1952): ‘Natuurlijk heb ik lang geaarzeld. Eigenlijk houd ik helemaal niet van monumenten. Ik denk bij een monument meteen aan zo’n slagroomgebakje midden in een grasveld. Zelfs in het algemeen ben ik niet iemand die juicht bij het idee van kunst in de openbare ruimte. In negen van de tien gevallen is er…
Een hotelkamer in het American, 3 september 1996. Patrick Tilon alias Rudeboy: ‘Als klein jongetje kon ik al met gemak communiceren met mensen. Sterker, communicatie is de rode draad in mijn leven, dus daar hoefde ik niet voor in een band. Ondanks dat vermogen voelde ik me altijd alleen. Natuurlijk worstel ik – zoals iedereen…
Merijn Bolink: ‘Lang voor ik kunstenaar wilde worden haalde ik al werkelijk alles uit elkaar. Van vlinders tot oude televisies, die ik bij het grof vuil ophaalde. Ik vond dat heel normaal, dacht dat alle jongetjes dat deden. Ik maakte ook veel lichtobjecten. Zonder enige artistieke pretentie eigenlijk; ik vond het domweg leuk om zelf…
In de film Dreams van de Japanse cineast Akira Kurosawa dwaalt een hedendaagse man door de landschappen van Vincent van Gogh. Hij doorkruist het korenveld met kraaien en passeert het bruggetje van Langlois. Luuk Scholten (1933) heeft de film niet gezien, maar het beeld moet hem bijzonder aanspreken. Vijf jaar lang heeft hij zich verdiept…
Lees meer Luuk Scholten: ‘Het leven wordt steeds kunstmatiger’
Japan lonkt! Vanmorgen zijn er maar liefst twee faxjes binnengekomen uit Tokio. In oktober heeft Richard Hutten (1967) er zijn eerste solotentoonstelling. De organisator laat nu weten dat hij binnenkort naar Rotterdam komt. Het succes verbaast Hutten soms. ‘Ik ga niet naast m’n schoenen lopen, en belangrijker nog: ik wil me niet geremd voelen nu…
Ook Anton Corbijn (1955), ‘s werelds meest gevraagde popfotograaf, is klein begonnen. Om dichter bij het podium te komen, leende hij als scholier de camera van zijn vader voor een kiekje tijdens een concert. Als fotograaf van OOR en later de Engelse New Musical Express reisde hij met journalisten mee om in twee, drie minuten…
Lees meer Corbijn: ‘Ik ben veel speelser dan mensen willen geloven’
In het Centraal Museum in Utrecht opent dit weekend een overzichtstentoonstelling van het werk van Wim T. Schippers (1942). Alles krijgt aandacht: zijn beeldende kunst, zijn televisiedrama, zijn radioprogramma’s, zijn toneelstukken en zijn liedjes. Het is niet verwonderlijk dat Schippers er zelf op z’n zachtst gezegd ambivalent tegenover staat. Zo’n uitgebreid museaal overzicht, dat ook…
Hamid Oppier van Opaal Architecten in Krimpen aan de Lek: ‘Mijn vader was een oud-KNIL-militair die zich hier in Nederland opwierp als imam voor de Molukse gemeenschap. De Nederlandse regering had de Molukkers beloofd dat er goed voor ze gezorgd zou worden. Eind jaren zestig al kwam uit de Molukse gemeenschap het initiatief om een…
Lees meer Twee architecten over de bouw van moskeeën in Nederland
Achter het rustieke, Middeleeuwse Pieterskerkhof in Utrecht ligt een blauw-grijs gestreepte bunker verscholen. Het is een persoonlijk bastion, een veilige cocon van steen, beton en glas van de architect Mart van Schijndel (1943). Van het leven in de binnenstad wilde hij de lusten, maar niet de lasten. Zijn woonhuis is voor de voorbijganger onzichtbaar, maar…
In de middeleeuwse kapel van het Centraal Museum schalt triphop uit een ghettoblaster. Het zijn de arbeidsvitaminen van Paul van Dongen, Marc Mulders en Reinoud van Vught, een schilderscollectief dat de kapel deze weken tot zijn domein maakt. Verenigd als Themes of Painting werken ze gedrieën aan fresco’s die goed en kwaad verbeelden. Er wordt…
Eenzaam. Provocerend. Ongeschoren. Vernieuwend. Losbandig. Tegen de wanden van De Zonnehof zijn tientallen tekstplaatjes met kreten geplakt, die tezamen maar tot één woord moeten leiden: kunstenaar. Dat is althans wat Edwin Janssen, beeldend kunstenaar en inrichter van de expositie De glazen kamer – kunstenaars en hun plaats, voor ogen staat. Janssen maakte vanaf 1986 naam…
Het zijn vaak de illustraties die je bij het horen van een titel van een klassiek kinderboek onmiddellijk voor de geest kunt halen. De beeltenis van Winnie de Pooh blijft je uiteindelijk beter bij dan zijn wederwaardigheden, hetzelfde geldt voor Fiep Westendorps silhouetten van Jip en Janneke. De Zonnehof stelde een tentoonstelling samen met werk…
Eind jaren zestig ontstonden ze in een hippiesfeer, begin jaren tachtig ontsproten ze uit de smeulende resten van de kraak- en punkbeweging: talloze jongerencentra, waar aanstormend muzikaal talent uit de alternatieve hoek de experimenteerdrift kon botvieren. Vele moesten het bijltje erbij neerleggen toen bleek dat mentaliteit alleen niet genoeg is. Slechts een klein aantal centra…
Lees meer Van eigenzinnige freaks tot verantwoorde exploitanten
Joost Swarte: ‘Aanvankelijk was mijn aandacht voor gebouwen oppervlakkig: ze dienden als decor voor mijn strips. Wel vroeg ik me altijd al af wat een gebouw expressief maakt. Mijn tekeningen waren van meet af aan heel gedetailleerd, dus de gebouwen in het decor ook. Ik dwing mezelf aldoor rekenschap te geven van hoe de ruimte…
Het valt moeilijk te ontkennen: de Nederlandse filmcultuur is weinig bloeiend. Aan plannen geen gebrek, maar ze komen maar al te vaak op een stoffige plank te liggen. Een geldkwestie, natuurlijk. Regisseurs voelen zich gedwongen te emigreren of zich op het medium televisie te storten. En toch, na zich veelvuldig en vooral moeizaam een weg…
Lees meer Binnenkort in uw theater: nieuwe Nederlandse speelfilms
Omdat de vorige de reis in een waterbox niet hebben overleefd, heeft Carsten Höller net wat nieuwe vissen gehaald. Wat is tenslotte een aquarium zonder vissen? De Duitse kunstenaar baant zich een weg door de ruimte. Het aquarium maakt deel uit van een parcours van beelden en installaties, dat hij in het Centraal Museum aanlegt.…
James Last denkt niet in hokjes. Liefhebbers van klassieke muziek nemen hem dat over het algemeen niet in dank af. Last schroomt niet om thema’s uit meesterwerken van Ravel en Beethoven tussen hitparadedeuntjes te plaatsen en de hele potpourri op de een dansplaat te presenteren. Voor de een een kwakzalver, voor de ander een genie:…
Reportage bij de Sociale Dienst in Zwartsluis, 1991. ‘Eergisteren: iets heel vreemds. Het ging om een man wiens uitkering dreigt te worden stopgezet omdat hij stiekem samenwoont. Hij zei: ‘Henk, jij zou toch ook niet weggaan bij zo’n vrouwtje?’. Hij trilde en sprak wartaal. Begon ineens over z’n moeder, over de hoge kosten van de…
Lees meer ‘Henk, jij zou toch ook niet weggaan bij zo’n vrouwtje?’
In het Transformatorhuis op het Westergasfabriekterrein, de thuishaven van Toneelgroep Amsterdam, regisseert Gerardjan Rijnders vandaag vrijwel het voltallige gezelschap. Het is een week voor de première van Een soort Hades, het nieuwste stuk van Lars Norén. Een soort Hades van de Zweedse schrijver Lars Norén (1944) speelt in een psychiatrische inrichting. Noréns vrouw en dochter…
Lees meer ‘Zie ons aan’. Gerardjan Rijnders regisseert ‘Een soort Hades’
Een kleedkamertje in Carré. Componist Erik van der Wurff zegt: ‘Hoewel het thuis niet gedraaid werd ben ik grotendeels opgegroeid met jazz. Ik ben naar het conservatorium gegaan omdat de enige muzikale opleiding was, maar ik wist op dat moment al dat het niet was wat ik zocht. Ik kon ofwel solist worden, wat er…
Lees meer De reizende celletjes van componist Erik van der Wurff
Cultureel periodiek Het Gebeuren verscheen tussen 1989 en 1991. Colofon Hoofd- en eindredactie: Alwin Etmans, Sietse Meijer en Maarten Slagboom. Met medewerking van Jaap Hellinga, Jan Hiddink, René Eijsink, Broer Feenstra, Petra de Haan, Annemieke Hendriks, Marc Hijink, Anneke Kuhurima, Kristi Okker, Frederik Bierling, Brenda Haan, Peter de Winter, Jouke Algra, Rita Broos,…
Het boek van Pazaar van Maarten Slagboom (tekst) en Siree van der Velde (illustraties) is een avonturenroman voor kinderen van ongeveer 6 tot 9 jaar: spannend, mysterieus, sprookjesachtig. In zijn gezicht bewoog niets. Het was een gezicht vol rimpels en groeven. Het deed haar denken aan al die cirkels in een boomstam. Dat had ze wel…
Door middel van datavisualisaties, luchtbeelden en portretten van mensen op de grond laat Nederland van Boven zien wie we zijn en hoe de tijd ons land verandert en veranderd heeft. Vanuit de lucht zien we het land veranderen door de jaargetijden heen, en zien we alle bepalende momenten van onze eigen levenscyclus. In alles wat we zien…
Maarten Slagboom 