De smartphone lijkt ons leven tot één groot spel te maken. Het spelelement dringt op veel vlakken door: in de liefde, op de werkvloer, in de zorg en bij de politie. Wat zijn de gevolgen van die tendens? En wat is het spel dat tegelijkertijd aan de achterkant – door de bedrijven die deze apps bedenken – met ons gespeeld wordt?
Het is nog maar tien jaar geleden dat de smartphone werd gelanceerd. Daardoor is de manier waarop we ons leven leiden en de manier waarop we veel dingen ervaren enorm veranderd. Met de komst van de smartphone werd ook het begrip gamification geïntroduceerd: het fenomeen waarbij elementen uit de gamewereld worden toegepast buiten games om. De spelende mens wordt graag uitgedaagd om zichzelf te overtreffen, om doelen te halen, om de competitie aan te gaan – met anderen, maar ook met zichzelf. Een hogere rate, meer likes, een volgend level. De smartphone is daarvoor het ideale instrument en de smartphone en gamification vormen een bijzonder goed huwelijk. De smartphone is er immers altijd voor je.
Thema-uitzending
Het thema wordt in een caleidoscopische uitzending op verschillende manieren belicht. Zo vertelt de 15-jarige Thaliyah over hoe Instagram (en de ongeschreven regeltjes die met de app gepaard gaan) een ongelooflijk belangrijke rol speelt in haar leven. Daarnaast ook een portret van Tonia, een 69-jarige oud-stewardess die zich in haar huidige beroep als Uber-chauffeur laat leiden door een app die werkt met een score-en puntensysteem. Wat doet het met je als je de hele dag door wordt beoordeeld? Ook is er ruime aandacht voor de snel toenemende mogelijkheden met gezichtsherkenning. Documentairemaker Eef Hilgers onderzoekt een Russische app die het mogelijk maakt om op straat een fotootje van iemand te maken om hem of haar vervolgens met gezichtsherkenningstechniek te traceren, zodat binnen een mum van tijd persoonsgegevens bekend zijn. (NB. Het is in Nederland (nog) niet toegestaan omwille van privacy).
Aan de achterkant van al die apps wordt ook een ‘spel’ gespeeld: het spel met onze data. In het filmpje I Accept maakt programmamaker Anthony van der Meer (bekend van de documentaire Find my Phone) inzichtelijk waar men nu precies ‘ja’ op zegt bij het installeren van een app. Hiervoor doet een aantal mensen mee aan een experiment. De deelnemers hebben een app geïnstalleerd op hun telefoon die geen functie heeft, maar wel precies dezelfde toegang geeft tot je data als andere apps. Door al die gegevens te bekijken en te analyseren onderzoekt Anthony van der Meer als een soort menselijk algoritme wat voor gegevens aan elkaar gekoppeld kunnen worden en hoe door al die gegevens een interessant profiel opgesteld kan worden.
Verder laten app-ontwerpers zien hoe zij ons verleiden om zo veel mogelijk met de smartphone in de weer te zijn, en wordt inzichtelijk gemaakt hoe groot de invloed van smartphones is bij het politiewerk.
Bekijk de hele uitzending hier: http://www.vpro.nl/gameofphones
De pers over Game of Phones
‘Ongetwijfeld gaan de historici over veertig jaar dingen zeggen als: ‘de mensen deden maar wat met hun data en hun privacy’. Diezelfde toekomstige geschiedkundigen spreken wellicht wel hun waardering uit voor de thema-uitzending ‘Game of phones’. (…) ‘Game of phones’ maakt me alert.’ (Trouw)
‘De titel was speels Game of Phones, maar na ruim anderhalf uur televisie over de smartphone kon ik alleen nog maar trillend van angst naar mijn gsm kijken. Dat wil zeggen: tijdens het programma had ik zeker vijftien keer zonder reden naar het toestel gegrepen, maar juist die impuls werd steeds angstaanjagender.’ (NRC Handelsblad)
‘Achter die ha-ha-ha-titel gaat een bloedserieuze docu schuil over hoe we omgaan met al die apps op onze telefoon, hoezeer de smartphone ons leven bepaalt, en hoeveel van onze gegevens we argeloos vrijgeven.’ (De Standaard)
Lees hier het artikel over Game of Phones in de VPRO Gids.
Lees hier de recensie in Trouw, en hier de recensie in NRC.
Maarten Slagboom 