Manon Uphoff over ‘Hier woont alleen de tijd – Dieper de zone in’

Foto uit *Hier woont alleen de tijd – Dieper de zone in* (© Maarten en Billie Slagboom).

Bij Hier woont alleen de tijd – Dieper de zone in

Wat is het met verloedering, verval, die spanning tussen stilstand en beweging? Wat maakt dat we ons er zo toe aangetrokken voelen, gefascineerd dichterbij willen komen? Met de betoverende foto’s in Hier woont alleen de tijd – Dieper de zone in betreden we stille lege ruimtes; de mens is afwezig, de voorwerpen die ooit bedoeld waren om die mens te dienen zijn gebleven en hebben hun eigen leven, een eigen bestaan ontwikkeld, waar de mens helemaal niet bij nodig is. Kasten staan open, de inhoud is als water naar buiten gestroomd, al hangen hier en daar nog wat kledingstukken, merkwaardig zelfstandig zonder hun drager. Op de vloeren kruit het puin als ijs. Behang bolt op, wordt pokdalige huid van muren, wanden, het huis een openbarstend, kermend lichaam, vertraagd kreunend, oneindig vertraagd, glas breekt uit sponningen, iets onbestemds knaagt en vreet aan de balken, imposante machines zijn roestige zwijgende trage monsters geworden, in afwachting van een nieuw moment van beginnen… de foto’s herinneren ons aan onze eigen vergankelijkheid, dat niets bestendig is, echt voor altijd één en dezelfde vaste vorm aanneemt, tegelijk zijn ze kalmerend en troostrijk, kijk eens, laten ze zien: echt dood zou die totale stolling in één vorm betekenen, maar alles gaat door, valt uiteen, kiest nieuwe verbindingen, beweegt, vergruist, lampen buigen traag naar beneden, plafonds dwarrelen en breken uiteen in kalkscherven, wat vast is wordt vloeibaar, wat vloeibaar was hard, niets is voor altijd hetzelfde en alles zoekt naar elkaar, de vegetatie beweegt zich naar binnen, water trekt strepen en sporen, schrijft in kringelingen en uitbijtplekken het verhaal van hier was eerst dit of dat, hier woonden wij. En het ademt, een echte warme, niet altijd welriekende adem, het stuift, het stinkt, het dort, verrot. Het verval, laten de foto’s zien, is een tedere gebeurtenis, wees niet bang, het gaat altijd maar door, lakens bollen op in de wind, water doorweekt de oude matrassen, in de wolkenpatronen van fungus en mos en schimmel zijn de gedaantes, de gezichten van al het levende terug te vinden. Lezend en vooral kijkend naar de foto’s denk ik terug aan de films van Tarkovsky, De Spiegel, Stalker, zie ik de ravage van verwoeste steden, van plekken waar in haast is weggegaan, en dan komen de planten, de dieren, daar is de regen, de mist, de brandende zon, daar kruipen de mieren, de rupsen, de maden, daar leggen de vliegen hun eitjes, klapwieken de vlinders, slapen de vleermuizen, we delen de ruimte. … En daar groeit het gras alweer, klimt de vegetatie, tast het groen, bevingert het de stenen, de verkrampte restanten van onze gebouwen, een zwaan passeert een piano, muizen hebben hun nest in een oude viool, op een buffetkast vol servies van Meissen zit een uil — soms denk ik, de aantasting die we zijn hebben de dieren, hebben de door ons gemaakte dingen, heeft het levende ons allang vergeven. Op een dag zullen we ontdekken dat wij de annotatie zijn, de voetnoten bij het verhaal van alle dingen, een verhaal dat nog maar nauwelijks is begonnen.